Açlık ve Yoksulluk Sınırı Nisan 2019 Dönem Raporu

Açlık sınırı: 2 bin 47 TL

Yoksulluk sınırı: 7 bin 80 TL

Dört kişilik bir ailenin sağlıklı beslenmesi için aylık yapması gereken harcama 2 bin 47 TL’dir. Bu harcama sadece gıda harcaması için yapılması gereken minimum tutardır.

2003 yılının Nisan ayında 4 kişilik bir aile günlük minimum 15.4 TL’ye sağlıklı beslenebilirken bugün ancak 68.23 TL’ye sağlıklı beslenebilmektedir.

Birleşik Metal İş Sendikası Sınıf Araştırmaları Merkezi (BİSAM), Nisan 2019 dönemi için açlık ve yoksulluk sınırı verilerini hesapladı. Hesaplamaya göre dört kişilik bir ailenin sağlıklı bir biçimde beslenebilmesi için, günlük en az 68.23 TL, aylık 2.047 TL’lik harcama yapması gerekiyor. Buna göre yetişkin bir kadının sağlıklı beslenmesi için yapması gereken harcama tutarı 17.87, yetişkin bir erkeğin 18.40, 10-18 yaş arası bir çocuğun 19.08, 4-6 yaş arası bir çocuğun ise 12.87 TL. Bu verilere göre yoksulluk sınırı da 7 bin 80 TL oldu.

Dört kişilik bir ailede her ferdin sağlıklı beslenmesi için alması gereken gıdaların minimum maliyeti yaşa ve ürün grubuna göre farklılık gösteriyor. Günlük harcamalarda Nisan 2019’da en yüksek maliyet grubunu peynir/çökelek grubu 16.11 TL’lik harcama gereksinimi ile oluşturdu. Meyve ve sebze grubu 15.81 TL ile harcama gereksiniminde ikinci sırada yer aldı. Et, tavuk ve balık grubu için yapılması gereken minimum harcama tutarı ise 11.68 TL oldu. Süt ve yoğurt için yapılması gereken harcama tutarı 7.48, ekmek için yapılması gereken harcama tutarı günlük 4.09 TL’dir. Katı yağ 2.38 TL’lik, sıvı yağ ise 1.25 TL’lik masraf yapılması gereken ürün gruplarıdır. Yumurta için 0.96, şeker, bal, reçel ve pekmez için ise 2.7 TL harcama yapılması gerekmektedir.

Daha dar bir gruplandırmaya göre harcamalarda süt ve süt ürünlerinin payı yüzde 34.6 ile en yüksek paya sahiptir. Bir önceki aya göre sebze ve meyvenin harcamalar içindeki payı, 1.1 puan gerileyerek yüzde 23.2 olmuştur. Ancak geçtiğimiz yıl harcama sepeti içinde meyve-sebzenin payı sadece yüzde 12.5’ti. Zorunlu harcama sepetinde meyve sebze için yapılması gereken minimum harcama tutarı yıllık bazda (bir önceki yılın aynı ayına göre) ise 7.10 TL’den 15.80 TL’ye çıktı. Buna göre yıllık bazda meyve ve sebze için yapılması zorunlu minimum harcama tutarı 2 katından fazla artış kaydetti.

Sağlıklı beslenmek için yapılması gereken gıda harcaması tutarı 1 yılda 349 TL artış kaydetti. Bu artışın yüzde 75’i meyve-sebze fiyatlarındaki artıştan kaynaklandı. Sağlıklı beslenmek için yapılması gereken meyve-sebze harcaması 213 TL’den 474 TL’ye yükseldi. Et fiyatlarının açlık sınırına katkısı ise 36 TL olmuştur.

Açlık ve yoksulluk sınırı İstanbul için de hesaplandı. Buna göre İstanbul’da açlık sınırı 2174 TL, yoksulluk sınırı 7520 TL oldu

Açlık sınırı 2003 yılı Nisan ayında 462 TL idi. Buna göre 16 yılda açlık sınırındaki artış yaklaşık 4.4 kat oldu.

Açlık ve yoksulluk sınırı BİSAM tarafından her ayın ilk haftasında, Türkiye İstatistik Kurumu’nun Tüketici Fiyat Endeksinin açıklanmasını takiben kamuoyu ile paylaşılmaktadır.

Araştırmada, BİSAM tarafından Sağlık Bakanlığı ve Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve Diyabetik bölümünün hazırladığı Türkiye’ye Özgü Beslenme Kalıbı’nın, farklı kaynaklardan elde edilen verilerle değerlendirilerek yenilenmesi sonucunda elde edilen BİSAM beslenme kalıbı dikkate alınmıştır. Elde edilen beslenme kalıbı her ay açıklanan TÜİK madde fiyatları ile değerlendirilerek, kişinin ihtiyacına göre yapması gereken gıda harcamasının tutarı tespit edilmektedir. Hesaplamada esas alınan kalori miktarları şunlardır:

4 Kişilik ailenin sağlıklı beslenmek için yapması gereken minimum aylık gıda harcaması AÇLIK SINIRI olarak belirlenmektedir. Bu verinin Hanehalkı tüketim harcamasına dağıtılması ile elde edilen veri ise bize YOKSULLUK SINIRINI vermektedir. Tüketim Harcama Kalıbı dikkate alınırken, tüm içecekler, tütün ve gıda harcamaları bir kalem olarak belirlenmiştir.

Yoksulluk sınırı hesaplanırken, TÜİK Hanehalkı Bütçe Anketi Tüketim Harcaması Araştırması 2016 yılı sonuçlarının, 3. yüzde 20’lik dilimin tüketim harcamaları dikkate alınmıştır. Söz konusu tüketim grubu Türkiye’de nüfusun yüzde 40 ila yüzde 60’ı arasındaki kesimidir.

Yetişkin erkek ve kadınlar için 18-50 yaş grubu, 10-18 yaş grubu için erkek çocuk dikkate alınmıştı.

TÜİK (2016) Hanehalkı Bütçe Anketi Tüketim Harcaması Araştırması, http://tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=334

TÜİK (2019) Tüketici Fiyat Endeksi, Madde Sepeti ve Ortalama Madde Fiyatları http://tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=653

Hacettepe Üniversitesi (2004) Türkiye’ye Özgü Beslenme Rehberi 2004; www.bdb.hacettepe.edu.tr/torehberi.pdf

Hacettepe Üniversitesi (2015) Türkiye’ye Özgü Besin Ve Beslenme Rehberi 2015; http://www.bdb.hacettepe.edu.tr/TOBR_kitap.pdf