Ocak 2019 Dönemi için;
Açlık sınırı: bin 957 TL,
Yoksulluk sınırı: 6 bin 745 TL
AÇLIK VE YOKSULLUK SINIRI OCAK 2019 DÖNEM RAPORU - 06/02/2019
- AÇLIK SINIRI 1.957 TL, YOKSULLUK SINIRI 6.768 TL
- AÇLIK SINIRI MEYVE VE SEBZE İÇİN YÜZDE 113 ARTTI
- MEYVE ve SEBZE, ETİ YERİNDEN ETTİ
- GÜNLÜK MEYVE-SEBZE HARCAMASI 6.45 TL’DEN 13.75 TL’YE YÜKSELDİ
- AÇLIK SINIRI 16 YILDA 4.5 KAT ARTTI
Ocak 2019 Dönemi için;
Açlık sınırı: bin 957 TL
Yoksulluk sınırı: 6 bin 745 TL
Dört kişilik bir ailenin sağlıklı beslenmesi için aylık yapması gereken harcama bin 957 TL’dir. Bu harcama sadece gıda harcaması için yapılması gereken minimum tutardır.
2003 yılının ocak ayında 4 kişilik bir aile günlük minimum 14.5 TL’ye sağlıklı beslenebilirken bugün ancak 65.22 TL’ye sağlıklı beslenebilmektedir.
Birleşik Metal İş Sendikası Sınıf Araştırmaları Merkezi (BİSAM), Ocak 2019 dönemi için açlık ve yoksulluk sınırı verilerini hesapladı. Hesaplamaya göre dört kişilik bir ailenin sağlıklı bir biçimde beslenebilmesi için, günlük en az 65.22 TL, aylık 1957 TL’lik harcama yapması gerekiyor. Buna göre yetişkin bir kadının sağlıklı beslenmesi için yapması gereken harcama tutarı 16.96, yetişkin bir erkeğin 17.48, 10-18 yaş arası bir çocuğun 18.27, 4-6 yaş arası bir çocuğun ise 12.50 TL. Bu verilere göre yoksulluk sınırı da 6 bin 745 TL oldu.
Tablo 1- Sağlıklı beslenmek için yapılması gereken asgari zorunlu gıda harcamaları
Dört kişilik bir ailede her ferdin sağlıklı beslenmesi için alması gereken gıdaların minimum maliyeti yaşa ve ürün grubuna göre farklılık gösteriyor. Günlük harcamalarda Ocak 2019’da en yüksek maliyet grubunu 16.18 TL ile peynir, çökelek vb. ürünler oluştururken, bu ürünleri astronomik fiyat artışları ile et, tavuk ve balık grubunu yerinden eden meyve sebze grubu 13.75 TL ile takip ediyor. Et, tavuk ve balık grubu için yapılması gereken minimum harcama tutarı ise 10.72 TL’dir. Süt ve yoğurt için yapılması gereken harcama tutarı 7.57, ekmek için yapılması gereken harcama tutarı ise günlük 4.00 TL. Katı yağ 2.38 TL’lik, sıvı yağ ise 1.25 TL’lik masraf yapılması gereken ürün gruplarıdır. Yumurta için 1.14, şeker, bal, reçel ve pekmez için ise 2.07 TL harcama yapılması gerekmektedir.
Tablo 2- Aylık Sağlıklı Beslenmek İçin Alınması Gereken Gıdaların Yaş Gruplarına Göre Günlük Maliyeti (TL)
Daha dar bir gruplandırmaya göre harcamalarda süt ve süt ürünlerinin payı yüzde 36.4 ile en yüksek paya sahiptir. Bir önceki aya göre süt ve süt ürünlerinin payı 3.9 puan azalmıştır. Buna karşın sebze ve meyvenin harcamalar içindeki payı, söz konusu ürünlerdeki yüksek fiyat artışı nedeniyle, yüzde 14.8’den yüzde 21.1’e yükseldi. Zorunlu harcama sepetinde meyve sebze için yapılması gereken minimum harcama tutarı yıllık bazda ise 6.45 TL’den 13.75 TL’ye çıktı. Buna göre yıllık bazda meyve ve sebze için yapılması zorunlu minimum harcama tutarı yüzde 113 artış kaydetti.
Grafik 1- Yapılması gereken harcamaların ürün gruplarına göre dağılımı
Açlık sınırı 2003 yılı Ocak ayında 435 TL idi. Buna göre 16 yılda açlık sınırındaki artış 4.5 kat oldu.
ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ
Açlık ve yoksulluk sınırı BİSAM tarafından her ayın ilk haftasında, Türkiye İstatistik Kurumu’nun Tüketici Fiyat Endeksinin açıklanmasını takiben kamuoyu ile paylaşılmaktadır.
Araştırmada, BİSAM tarafından Sağlık Bakanlığı ve Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve Diyabetik bölümünün hazırladığı Türkiye’ye Özgü Beslenme Kalıbı’nın, farklı kaynaklardan elde edilen verilerle değerlendirilerek yenilenmesi sonucunda elde edilen BİSAM beslenme kalıbı dikkate alınmıştır. Elde edilen beslenme kalıbı her ay açıklanan TÜİK madde fiyatları ile değerlendirilerek, kişinin ihtiyacına göre yapması gereken gıda harcamasının tutarı tespit edilmektedir. Hesaplamada esas alınan kalori miktarları şunlardır:
- 4-6 yaş çocuk için 1963 kalori
- 15-18 yaş çocuk için 3244 kalori
- Yetişkin bir erkek için 2953 kalori
- Yetişkin bir kadın için 2658 kalori
4 Kişilik ailenin sağlıklı beslenmek için yapması gereken minimum aylık gıda harcaması AÇLIK SINIRI olarak belirlenmektedir. Bu verinin Hanehalkı tüketim harcamasına dağıtılması ile elde edilen veri ise bize YOKSULLUK SINIRINI vermektedir. Tüketim Harcama Kalıbı dikkate alınırken, tüm içecekler, tütün ve gıda harcamaları bir kalem olarak belirlenmiştir.
Yoksulluk sınırı hesaplanırken, TÜİK Hanehalkı Bütçe Anketi Tüketim Harcaması Araştırması 2016 yılı sonuçlarının, 3. yüzde 20’lik dilimin tüketim harcamaları dikkate alınmıştır. Söz konusu tüketim grubu Türkiye’de nüfusun yüzde 40 ila yüzde 60’ı arasındaki kesimidir.
Yetişkin erkek ve kadınlar için 18-50 yaş grubu, 10-18 yaş grubu için erkek çocuk dikkate alınmıştı.
Kaynaklar
- TÜİK (2016) Hanehalkı Bütçe Anketi Tüketim Harcaması Araştırması, http://tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=334
- TÜİK (2018) Tüketici Fiyat Endeksi, Madde Sepeti ve Ortalama Madde Fiyatları http://tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=653
- Hacettepe Üniversitesi (2004) Türkiye’ye Özgü Beslenme Rehberi 2004; www.bdb.hacettepe.edu.tr/torehberi.pdf
- Hacettepe Üniversitesi (2015) Türkiye’ye Özgü Besin Ve Beslenme Rehberi 2015; http://www.bdb.hacettepe.edu.tr/TOBR_kitap.pdf