“Metal İşçisi Kazanırsa Bütün İşçiler Kazanır”
Metal sektörü grup toplu sözleşmesi yurdun dört bir yanındaki binlerce işçiyi doğrudan ilgilendirmektedir. Özel sektördeki en büyük ve kapsamlı toplu sözleşmedir.
Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası (MESS) ile Metal İşkolu Grup Toplu Sözleşmesi kapsamında sendikamızın örgütlü olduğu 34 işletmeye bağlı yaklaşık 13 bin üyemiz bulunmaktadır.
Metal işçileri ne istiyor?
28 Ağustos Pazartesi günü Kadıköy Belediyesi Evlendirme Dairesi nikah salonunda 2023-2025 Toplu sözleşme teklifimizi tüm ayrıntıları ile üyelerimize, tüm metal işçilerine, basına ve kamuoyuna açıkladık.
Birleşik Metal İş Sendikası Genel Başkanı Adnan SERDAROĞLU’nun 2023-2025 Dönemi MESS Grup Toplu İş Sözleşmesi Teklifi Hakkında Basın Toplantısı Metni…
Değerli basın emekçileri,
Metal işkolu Grup Toplu İş Sözleşmesi sürecindeyiz. İşkolumuzdaki Grup Toplu İş Sözleşmeleri; sözleşme kapsamında işçinin çokluğu, örgütlülük düzeyinin yüksekliği ve işçilerin niteliği, MESS’in işveren örgütleri içindeki farklı durumu ve sektörün ekonomi içindeki büyüklüğü nedeniyle hep önemli olmuştur.
MESS ile yapılan Grup Toplu İş Sözleşmesi özel sektördeki en büyük, en fazla işçi kapsayan toplu iş sözleşmesidir; başka sektörler için de sonuç yaratmakta, başka sektörleri de etkilemektedir.
Bu nedenle, “Metal İşçisi Kazanırsa Bütün İşçiler Kazanır” sözü gerçek bir duruma işaret etmektedir.
Metal sektörü, otomotivden beyaz eşyaya, demir dökümden, elektroniğe geniş bir alanı kapsamaktadır ve Türkiye ekonomisinin lokomotifi niteliğindedir. Ekonominin üçte birini metal sektörü oluşturmaktadır. ISO’nun En Büyük 500 firma araştırmasında ilk 10 sırada yer alan şirketlerin çoğun metal sektöründedir.
Bu nedenle, her bakımdan önem taşıyan bir toplu iş sözleşmesi sürecindeyiz.
Değerli basın emekçileri,
Bu dönem yapılacak Grup Toplu İş Sözleşmesi, Sendikamızın örgütlü olduğu 34 işletmeye bağlı yaklaşık 12 bin işçiyi kapsıyor.
Sendikamız ile MESS arasında yapılacak yeni dönem TİS hazırlıkları Temmuz ve Ağustos aylarında başladı ve 40 fabrikanın işyeri TİS komiteleri ile toplantılar yapıldı. Bu toplantılara katılan yüzlerce İşyeri TİS Komitesi üyesi, teklif hazırlık toplantılarına binlerce üyenin görüşünü taşıdı.
Bütün fabrikalardan üyelerimizin görüş ve önerileri teklif toplantılarından sonra Merkez TİS Komisyonumuzda ele alındı. Merkez TİS Komisyonu toplantısına MESS’e üye işyerlerinin temsilcileri ve şube yöneticileri katıldı ve yeni dönem toplu sözleşme teklifinde nelerin yer alması gerektiğine yönelik görüş ve önerilerini belirttiler.
Daha sonra Başkanlar Kurulumuz toplanarak bütün bu görüş ve öneriler ayrıntılarıyla ele aldı ve teklifimize son hali verdi.
Biraz sonra sizlere bu döneme yönelik teklifimizi açıklayacağım. Ancak, teklifimizi açıklamadan önce bazı gerçekleri sizlerle paylaşmak istiyorum.
Metal işçilerinin çalışma koşulları ağırlaşırken yaşamları alabildiğine zorlaşmaktadır. Metal işçilerin reel ücretleri sürekli gerilemekte, işçiler hemen her gün yapılan zamlar karşısında gündelik temel ihtiyaçlarını karşılayamaz hale gelmektedir. İnsanca yaşayacak bir ücret politikasının uygulanması zorunlu ve yaşamsal bir mesele haline gelmiştir.
TÜİK tarafından açıklanan enflasyonun gerçeği yansıtmadığı hemen her kesim tarafından genel kabul görmektedir. Artık hiç kimse resmi enflasyona inanmamaktadır. Buna rağmen ücret zamlarımız ilk 6 aylık dönem dışında resmi enflasyon kadar arttığı için ücretlerimiz reel olarak sürekli gerilemektedir.
2010 yılı Ağustos ayında MESS’e üye işyerlerindeki sendikamız üyesi ortalama ücretli bir metal işçisinin ücreti asgari ücretin yüzde 91 üzerinde iken, bugün itibariyle yüzde 13 düzeyine gerilemiştir. Ücretlerimiz son 2 yıllık dönemde, asgari ücret karşısında görünür biçimde gerilemiştir.
Son sözleşme dönemimiz olan 1 Eylül 2021’den bugüne bakıldığında ise asgari ücret %275 artarken ücretimiz kümülatif olarak 228,8 artmıştır.
Ücret artışları aynı dönem içerisinde artan kurlar karşısında da gerilemiştir.
BDDK verilerine göre bireysel kredi kartı hacmi bir yılda yüzde 178.7 artmıştır. Tüketici kredilerinde yüksek artış oranı da, geçinemeyen, harcamalarını karşılayamayan işçilerin borçlanma yoluna gittiklerini, borcu borçla kapatma arayışına girdiklerini göstermektedir.
Merkez Bankası verilerine göre konut fiyatları son toplu sözleşmemizin başlangıç tarihi olan 1 Eylül 2021 tarihinden bu güne, 22 ayda yüzde 322 oranında artmıştır. sahibinden.com sitesinin verilerine göre de 2 yıllık dönemde İstanbul’da kira artışı %471,43 olarak gerçekleşmiştir.
Bu tür verileri daha da çoğaltmak mümkündür. Ancak, bu veriler bile metal işçilerinin ücretlerinin sürekli reel kayba uğradığını, alım güçlerinin düştüğünü açık olarak göstermektedir.
Değerli basın emekçileri,
İşçiler ağır koşullarda yaşamlarını sürdürmeye çalışırken, patronlar karlarına kar katmaktadırlar. İşyerlerinde üretim ve istihdam artmaktadır. Özellikle otomotiv sektöründe üretim rekorları kırılmaktadır. Otomotivde üretim son 10 yıllık ortalamanın çok üzerinde seyretmektedir.
Fortune 500 Türkiye Araştırması’nın 2022 sonuçlarına bakıldığında;
- En büyük 500 şirketin toplam net satışlarının son 16 yılın rekorunu kırıp geçen yıla göre % 148.7 arttığı,
- 500 şirketten 466'sı kâr etmiş, toplam kâr artışı % 245 olduğu görülüyor.
şirketlerin 2022’de gerçekleştirdiği toplam ihracatın, bir önceki yıla kıyasla yüzde 137,9 arttığı, ihracata dolar bazında bakıldığında ise bir önceki yıla kıyasla yüzde 27,6 arttığı görülüyor.
Fortune 500 listesindeki şirketlerindeki istihdamın ise yalnızca yüzde 2,5 arttığı göz önüne alındığında, bu üretim artışının ve karlılığın işçilerin daha fazla ve daha yoğun çalışmasıyla elde edildiğini, bir başka deyimle işçilerin daha fazla sömürüldüğünü söyleyebiliriz.
Otomotiv ve beyaz eşya gibi sektörlerde üretimin önemli bir bölümü ihraç edilmektedir. Bu durum yükselen kurlar nedeniyle karlılık oranlarının da yükselmesine yol açmaktadır.
Metal sektörünün lokomotifi otomotive baktığımızda da yüksek oranlı karlar yapıldığını görüyoruz.
Borusan Mannesmann 2022 yılı net kârını yüzde 1329,6 oranında yükseltti.
Bosch Fren Sistemleri 2022 yılı net kârını yüzde 169,9 oranında yükseltti.
Ford Otosan 2022 yılı net kârını yüzde 111,5 oranında yükseltti.
Otokoç Otomotiv 2022 yılı net kârını yüzde 173,7 oranında yükseltti.
Türk Traktör 2022 yılı kârını yüzde 124,7 oranında yükseltti.
Tofaş 2022 yılı kârını yüzde 160,9 oranında yükseltti.
Ayrıca Sendikamızın örgütlü olduğu:
Anadolu Isuzu 2022 yılı net kârını yüzde 192 oranında yükseltti.
Sarkuysan Elektrolitik 2022 yılı net kârını yüzde 104,1 oranında yükseltti.
Makina Takım 2022 yılı net kârını yüzde 179,6 oranında yükseltti.
Türk Prysmian Kablo 2022 yılı net kârını yüzde 366,5 oranında yükseltti.
Bu örnekleri daha da çoğaltabiliriz.
Değerli basın emekçileri,
Şimdi sizlere toplu iş sözleşme teklifimiz açıklayacağım. Öncelikle ücret zammı teklifimizden başlamak istiyorum. Ücret zam teklifimiz 3 bölümden oluşmaktadır.
İlk olarak, düşük ücretli işçilerin ücretlerinin bir ölçüde yükseltilmesi amacıyla, saat ücreti 65 TL’nin altında olan işçilerin saat ücretlerinin 65 TL’ye yükseltilmesini teklif ediyoruz. Bu teklif şu anlama gelmektedir. Aylık ikramiye dahil net 13.940 TL’nin altında ücret alan işçilerin ücretleri 13.940 TL’ye getirilmelidir.
Son yıllarda asgari ücret artışı ile ücret zamları artışı arasındaki makasın çok açılması nedeniyle, işçilerin ücretleri asgari ücrete çok yaklaşmış, 10-15 yıl kıdemi olan işçiler asgari ücretin biraz üzerinde bir ücret alır hale gelmiştir. Bunun sonucunda da kıdeme bağlı bir ücret zammı kaçınılmaz hale gelmiştir.
Bu nedenle her kıdem yılı için saat ücretlerine 2 ,5 TL verilmesini teklif ediyoruz. Ayrıca, bu iki zamdan sonra, tüm işçilerin saat ücretlerine seyyanen 77 TL ücret zammı teklif ediyoruz.
3 kalemden oluşan ücret zam teklifimizin karşılığı oransal olarak ilk 6 aylık dönem için yüzde 140,5’dir.
Bu teklimiz ilk 6 aylık dönem için ortalama ücrette ikramiye dahil net 20.587 TL’ye denk gelmektedir.
Teklif ettiğimiz bu zam oranı ile ortalama bir metal işçisinin ücret ikramiye dahil net 35.064 TL olacaktır.
Bu tutar bugün asgari düzeyde geçinebilecek bir ücrettir.
Bugün ortalama bir metal işçisinin ikramiye dahil ücreti ise net 14.477 TL’dir.
Diğer altışar aylık zam dönemleri içinse, resmi enflasyonun gerçeği yansıtmaması nedeniyle, diğer 6’şar aylık ücret zammı teklifimiz ise altı aylık dönemdeki enflasyon oranına 8 puan eklenmesidir.
Ancak 6’şar aylık dönemler itibariyle, bu dönem aralıklarında asgari ücrete yapılacak zamların, yukarıda belirtilen orandan daha fazla olması halinde asgari ücrete gelecek zammın uygulanmasını teklif edeceğiz.
MESS ile yaptığımız grup sözleşmesi yasal nedenlerden geç başlamakta ve uzun bir dönemi kapsamaktadır. 1 Eylül yürürlüklü toplu sözleşmemizin başlaması Ekim ayını ve sözleşme görüşmelerinin bitiş tarihleri ise ocak, şubat aylarını bulmaktadır. Bu nedenle de, 1 Eylül’den itibaren geçerli olan ücret zamlarının farkları 4-5 ay sonra alınmaktadır. İşçilerin giderleri artmakta ancak gelirleri artmak bir yana vergi dilimlerinin artışı nedeniyle azalmaktadır. Metal işçilerinin Ocak-Şubat ayına kadar dayanacak halleri kalmamıştır.
Bu nedenlerle, Sendikamız, ücretlere toplu sözleşme öncesi 1 Eylül 2023 tarihinden geçerli olmak üzere yüzde 30 oranında zam yapılmasını ve bu zammın toplu sözleşme süreci sonrası ortaya çıkacak ilk altı aylık zamdan mahsup edilmesini talep etmektedir. Bu talebimiz, oldukça önemli hale gelmiştir ve böylece işçiler bir anlamda can suyuna kavuşacaklardır.
Değerli basın emekçileri,
Metal işçilerine ödenen sosyal haklar oldukça düşük tutarlardadır. Yapılan ödeme ile ödeme yapılmasını gerektiren konu arasında bir bağ kalmamıştır. Örneğin;
Aylık ödenen çocuk parası net 43 TL ile 39 TL arasında değişmektedir. Bu rakamları söylemek bile acı vermektedir. Bu tutarlar bir çocuğun bir günlük şehir içi ulaşım parasını bile karşılamaz.
Bayramlarda metal işçilerine net 1.342 TL ile 703 TL arasında değişen miktarlarda ödeme yapılmaktadır. Bu paranın bayram için yapılacak hiçbir masrafı karşılamayacağı açıktır.
İşçinin izne çıkması durumunda verilen para net 1463 TL ile 805 TL arasında değişmektedir. Bu tutar, bir işçinin ailesini bırakın kendisinin şehir dışına çıkmak için yol ücretini bile karşılamaktan uzaktır.
Yine yakacak parası aylık 437 TL ile 271 TL arasında değişmektedir. Bu parayla yakıt ödemenin mümkün olmadığı açıktır.
Dolayısıyla sosyal ödemelerdeki bu adaletsizliğin giderilmesi ve yükseltilmesi kaçınılmaz hale gelmiştir. Sosyal ödemeler amacı ile bağlantılı, amaca hizmet eder düzeye getirilmelidir.
Bu nedenle, sosyal haklarda ilk 6 aylık dönem için ortalama yüzde 450 oranında artış teklif ediyoruz. Sosyal hakların ücret gibi 6’şar aylık dönemlerde ve ücret artışları ile aynı oranda artırılmasını talep ediyoruz.
Talebimiz yüzde olarak yüksek görünebilir, ancak önemli olan yüzde değil, rakamdır, tutardır. Hangi sosyal hakkın kaç TL olduğuna bakmak gerekir.
- Kurban bayramında harcamaların daha fazla olması nedeniyle, Kurban Bayramı ödemesinin 15.000 TL olmasını talep ediyoruz.
- Sosyal ödemeler MESS Grup Toplu İş Sözleşmesinde 3 ayrı grup halinde, işyerlerine göre değişen 3 ayrı tutarlarda ödenmektedir. Yan yana fabrikalardaki işçilerin aynı başlık altındaki sosyal hakları farklı tutarlarda almaları anlaşılır ve kabul edilir bir durum değildir. Bu nedenle, sosyal ödemeleri tüm işyerleri için aynı tutarlarda teklif edeceğiz.
Değerli basın emekçileri,
Değişiklik talep ettiğimiz diğer maddelerden bazılar şunlardır:
- İşe giriş ücretinin asgari ücretin yüzde 10 üzerinde olması ve işyerinde bundan düşük ücretle işçi çalıştırılmamasını teklif ediyoruz.
- İşçiler normal ücretleri ile geçinemedikleri için, kimi zaman ihtiyaçtan, kimi zaman da işverenlerin talebiyle fazla çalışma yapmak zorunda kalmaktadırlar. Ancak, fazla mesai ücretleri düşüktür.
Hafta içi fazla mesai ücretinin yüzde 150 olmasını teklif ediyoruz. Hafta tatillerinde evde dinlenme yerine çalışmak zorunda kalan işçilerin fazla çalışma ücretleri yüzde 200, yine bayramlarda dinlenemeyen, aile ve akraba ziyareti yapmak yerine çalıştırılan işçilerin ise bayram ve genel tatillerde fazla mesai ücretinin de yüzde 300 olmasını teklif ediyoruz.
- 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü’nün kadın işçiler için ücretli tatil olmasını talep ediyoruz.
- 3 Aralık Dünya Engelliler gününün engelli kadrosunda çalışanlar için ücretli izin günü olmasını talep ediyoruz.
- Günlük 2 defa 15’er dakikalık dinlenme süresi verilmelidir. Böylece, dikkat dağınıklığı nedeniyle yapılan iş kazaları azalacak, öte yandan kısa süreli dinlenen işçilerin verimi de artacaktır.
- Gece çalışmanın zorluğu ve yıpratıcılığı göz önüne alınarak gece zammının yüzde 10’dan yüzde 20’ye yükseltilmesini talep ediyoruz.
- Ağır çalışma koşullarında ömrünü tüketen işçilerin yıllık ücretli izin sürelerinin 2’şer gün artırılmasını talep ediyoruz.
- Vergi ödemelerinin büyük bölümü ücretliler tarafından yapılmaktadır. Bu da yetmezmiş gibi, bazı zam dönemlerinde alınan ücret zamları vergi dilimlerinin yükselmesi nedeniyle devlete vergi olarak kesilmekte, işçiler neredeyse hiç zam alamamaktadır. Bu nedenle, yüzde 15’i aşan gelir vergisi payının işveren tarafından ödenmesini teklif ediyoruz.
- İşçiler hastalandığında 5 gün ve daha az süreli rapor aldıklarında ilk 2 günün ücreti ödenmemektedir. İşçiler hastalanmaları nedeniyle gelir kaybına uğramamalı, rapor alındığında Sosyal Güvenlik Kurumu’nun ödemediği ilk 2 günün ücreti işverence ödenmelidir. Ayrıca işyeri hekimlerinin verdiği istirahatler ücretli olmalıdır.
Değerli basın emekçileri,
Teklifimizin sunumuna devam ediyorum.
- İşçilerin sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için işyerlerinde sendikanın yetkili uzmanları da periyodik kontroller gerçekleştirebilmelidir.
- İşçilere yılbaşında, Ramazan ve kurban bayramından önce net 3.000 TL’lik erzak verilmesini teklif ediyoruz.
- Bu gün kreş parası neredeyse aylık gelirimizin yarısından fazladır. Bu nedenle, çocuğunu kreşe vermek durumunda kalan işçilere aylık 3000 TL kreş yardımı yapılmasını teklif ediyoruz.
- Bekar, evli ayrımı gözetmeden, mutfak harcamalarına biraz olsun katkı sağlamak amacıyla aylık 1000 TL aile yardımı yapılmasını teklif ediyoruz.
- Sendika üyesi işçilerin yararlandıkları tamamlayıcı sağlık sigortasından işçinin eşinin ve çocuğunun da yararlanmasını talep ediyoruz.
- İşçi ücretlerinin bankada işlem görmesi nedeniyle alınan promosyonların işçilere ödenmesini teklif ediyoruz.
- 15 saatlik ücret karşılığı Devam Primi verilmesini teklif ediyoruz. Bu teklifimiz bazı işyerlerinde uygulanmaktadır ve işyerlerinde yaşana kimi sorunların çözümünü kolaylaştırmaktadır.
- İşçinin işyerinden ayrılması ya da emekli olması halinde kıdem tazminatının tavandan ödenmesini teklif ediyoruz.
- Son deprem bize, afet durumlarında arama kurtarma ekiplerinin gerekliliğini bir kez daha göstermiştir. Bu nedenle işyerlerinde arama kurtarma ekipleri kurulmasını ve masraflarının işveren tarafından karşılanmasını talep ediyoruz.
Bu temel taleplerimiz yanında başkaca taleplerimiz de olacaktır.
Değerli basın emekçileri,
İşçiler sürekli yoksullaşmakta, ücretleri reel olarak gerilemekte ve bunun sonucu temel ihtiyaçlarını karşılayamaz hale gelmektedirler.
Ücret zam teklifimiz işçilerin en doğal haklarıdır. Bu talebin karşılanması hiç de zor değildir. İşverenler, taleplerimizi karşılayacak güce ve olanaklara sahiptir.
Sendika ayrımı gözetmeden, tüm metal işçilerini birlikte mücadeleye çağırıyoruz.
Grup sözleşmesi kapsamındaki tüm metal işçilerine bu zorlu mücadelede kolaylıklar ve diliyor, başaracağımıza inanıyoruz. BIZ KAZANACAĞIZ!