TÜİK Mayıs 2022 harcama gruplarına göre endeks rakamları, 2003 yıllı madde fiyatları ve BİSAM Beslenme Kalıbı üzerinden yapılan hesaplamaya göre dört kişilik bir ailenin sağlıklı beslenmesi için aylık yapması gereken harcama tutarı Mayıs 2022 için 5 bin 557 liradır.
AÇLIK VE YOKSULLUK SINIRI MAYIS 2022 DÖNEM RAPORU
- SAĞLIKLI BESLENMENİN MALİYETİ GÜNLÜK 188 LİRAYI BULDU
- YOKSULLUK SINIRI 20 BİN LİRAYA YAKLAŞTI
- AÇLIK SINIRI ASGARİ ÜCRETİN %30,6 ÜZERİNDE
Mayıs 2022 Dönemi için;
- Açlık sınırı: 5.557 TL
- Yoksulluk sınırı: 19.220 TL
TÜİK Mayıs 2022 harcama gruplarına göre endeks rakamları, 2003 yıllı madde fiyatları ve BİSAM Beslenme Kalıbı üzerinden yapılan hesaplamaya göre dört kişilik bir ailenin sağlıklı beslenmesi için aylık yapması gereken harcama tutarı Mayıs 2022 için 5 bin 557 liradır. Bu harcama tutarı sadece gıda için yapılması gereken minimum tutardır. Açlık sınırı üzerinden hanehalkı tüketim harcamaları esas alınarak yapılan hesaplama sonuçlarına göre ise yoksulluk sınırı 19 bin 220 lira olarak gerçekleşmiştir.
Sağlıklı beslenmek için her aile ferdinin alması gereken kalori miktarı farklılık göstermektedir. Yetişkin bir erkeğin sağlıklı bir biçimde beslenmesi için tüketmesi gereken gıdaların aylık karşılığı 1.501 liradır. Bu değer yetişkin bir kadın için 1.454, 15-18 yaş bir genç için 1.586, 4-6 yaş arası bir çocuk için 1.015 liradır. Sağlıklı bir biçimde beslenmenin toplam aile bütçesine maliyeti ise 5 bin 557 lira olarak tespit edilmiştir. Bu tutar söz konusu ailenin sadece gıda için yapması gereken zorunlu harcama tutardır. Eğitim, sağlık, barınma, eğlence, ısınma, ulaşım gibi giderler ile bir ailenin yapması gereken harcama tutarı 19 bin 220 liraya ulaşmaktadır.
SAĞLIKLI BESLENME İÇİN EN ÖNEMLİ HARCAMA KALEMİ SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ
Günlük harcamalarda Mayıs 2022’de en yüksek maliyet grubunu süt ve süt ürünleri grubu 69.08 liralık harcama gereksinimi ile oluşturmaktadır. Et, tavuk ve balık grubu için yapılması gereken minimum harcama tutarı ise 40.27 liradır. Sebze ve meyve için yapılması gereken günlük harcama tutarı ise 25.75 liraya ulaştı. Ekmek için yapılması gereken harcama tutarı günlük 11 liradır. Katı yağ ve sıvı yağ ise 14.12 liralık masraf yapılması gereken ürün gruplarıdır. Yumurta için 3.21, şeker, bal, reçel ve pekmez için ise 6,25 lira harcama yapılması gerekmektedir.
SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİNİN SEPETTEKİ AĞIRLIĞI SÜRÜYOR
Daha dar bir gruplandırmaya göre harcamalarda süt ve süt ürünlerinin payı yüzde 31.6 ile en yüksek paya sahiptir. Et, yumurta ve kurubaklagil grubunun payı yüzde 29.3 ile ikinci sıradadır. Sebze ve meyvenin harcamalar içindeki payı yüzde 16.8'dir. Ekmek, makarna vb. için ise pay yüzde 10.7'dir. Diğer gıda harcamalarının toplam içindeki payı ise yüzde 11.52'dir.
AİLE BİREYİNE GÖRE HARCAMA GEREKSİNİMİ
Her bir aile ferdinin sağlıklı beslenmesi için gerekinim duyduğu gıda grubu ve alması gereken kalori miktarı farklılık göstermektedir. Örneğin tüketilmesi gereken ekmek miktarı kadın ve erkek açısından anlamlı düzeyde farklıdır. Süt ve süt ürünleri tüketiminde 15-18 yaş arasındaki bir gencin harcama gereksinimi, yetişkin erkek ve kadından fazlayken, yumurta 4-6 yaş grubu için daha önemlidir. Günlük 188.20 liralık harcama içinde en maliyetli tüketim 19.30 lira ile 15-18 yaş arası bir gencin tüketmesi gereken süt ve süt ürünleri miktarıdır. 4-6 yaş arası bir çocuğun tüketmesi gereken yumurta miktarı yetişkinlerden fazladır.
ARAŞTIRMA YÖNTEMİ
Açlık ve yoksulluk sınırı BİSAM tarafından her ayın 15'inde kamuoyu ile paylaşılmaktadır. Araştırmada, BİSAM tarafından Sağlık Bakanlığı ve Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve Diyabetik bölümünün hazırladığı Türkiye’ye Özgü Beslenme Kalıbı’nın, farklı kaynaklardan elde edilen verilerle değerlendirilerek yenilenmesi sonucunda elde edilen BİSAM beslenme kalıbı ile TÜİK Harcama Gruplarına Göre Endeks Rakamları, 2003 yıllı madde fiyatları dikkate alınmıştır. Not: Yuvarlamadan ötürü toplamlar tam sonucu vermeyebilir.
2022 Mayıs dönemine kadar elde edilen beslenme kalıbı her ay açıklanan TÜİK madde fiyatları ile değerlendirilerek, kişinin ihtiyacına göre yapması gereken gıda harcamasının tutarı tespit edilmekteydi. Ancak TÜİK'in madde fiyatlarını açıklamaktan vazgeçmesi ile birlikte, yöntem değişikliğine gidilmek zorunda kalınmıştır. Buna göre TÜİK 2022 Nisan ayı madde fiyatları listesindeki ürünler için 2003 yılı ortalaması 100 alındıktan sonra, TÜİK Harcama Gruplarına Göre Endeks Rakamları, ilgili ürünlere uygun bir biçimde yansıtılmış ve her bir ürün grubu için açıklama yapılan ayın maliyetleri hesaplanmıştır. Veriler Türkiye ortalamasıdır.
Ağustos 2019 dönemi öncesinde madde grup ağırlıkları basit ortalama üzerinden hesaplanırken, bu dönem ile birlikte her madde grubu kendi içinde ağırlıklandırılmış ve dikkate alınan madde sayısı artırılmıştır (Rev 1). Mayıs 2020 döneminde ise, sebze ve meyvelerin mevsimsel olarak değişmesi ve bu durumun sonuçlarda fazla oynaklığa neden olması sebebi ile, meyve için ağırlıklandırma kaldırılmış, basit ortalama alınmaya başlanmıştır. Sebzelerde ise mevsimsel nedenlerle fiyatı yer almayan ürünler için sebzelerin ortalama fiyatı konulmuştur (Rev 2).Ağustos 2020'de hesaplamada küçük bir düzenleme yapılması gerekmiştir. 2022 yılı Nisan ayına kadar veriler hayat pahalılığının yüksek seyrettiği İstanbul merkezli açıklanmıştır. Yeni revizyonlara göre geçmişe göre dönük hesaplama yapılabilir. Ancak farklı revizyonlarla yapılan hesaplar karşılaştırılabilir değildir. TÜİK verileri dikkate alınarak yaptığımız hesaplamada esas alınan kalori miktarları şunlardır:
4-6 yaş çocuk için 1963 kalori
15-18 yaş çocuk için 3244 kalori
Yetişkin bir erkek için 2953 kalori
Yetişkin bir kadın için 2658 kalori
4 Kişilik ailenin sağlıklı beslenmek için yapması gereken minimum aylık gıda harcaması AÇLIK SINIRI olarak belirlenmektedir. Bu verinin Hanehalkı tüketim harcamasına dağıtılması ile elde edilen veri ise bize YOKSULLUK SINIRINI vermektedir. Tüketim Harcama Kalıbı dikkate alınırken, tüm içecekler, tütün ve gıda harcamaları bir kalem olarak belirlenmiştir.
Yoksulluk sınırı hesaplanırken, TÜİK Hanehalkı Bütçe Anketi Tüketim Harcaması Araştırması 2016 yılı sonuçlarının, 3. yüzde 20’lik dilimin tüketim harcamaları dikkate alınmıştır. Söz konusu tüketim grubu Türkiye’de nüfusun yüzde 40 ila yüzde 60’ı arasındaki kesimidir.
Yetişkin erkek ve kadınlar için 18-50 yaş grubu, 10-18 yaş grubu için erkek çocuk dikkate alınmıştı.
