Avrupa’daki HONDA Sendikaları, Şirketin Kapama Kararına Karşı Ortak Mücadele Ediyor

Önce İngiltere’de Meclisin önünde bir eylem yaparak, siyasetçilerin dikkatini, Honda Swindon ve Gebze’de fabrikasında yaşanacak hak kayıplarına çekmeye çalışan sendika, ardından tüm işçilerin katılımıyla bir miting düzenledi. Bu eylemlerle eş zamanlı olarak Honda’nın Fransa Orleans’daki fabrikasında ise, dayanışma amacıyla kısa süreliğine iş durduruldu.
Sendika, 7 Nisan’da ise, Avrupa’daki tüm Honda sendika temsilcilerinin katılımıyla bir toplantı yaparak, Honda’nın fabrika kapatma kararına karşı nasıl bir eylem planı izleneceğini tartıştı. Bu toplantıya, İngiltere, Fransa, Belçika, İspanya’dan sendika temsilcilerinin yanı sıra Türkiye’den de Birleşik Metal İş sendikası katıldı.

Toplantıda hem söz konusu fabrika kapama kararından işçilerin daha az etkilenmesini sağlayacak bir mücadele yönteminin izleneceği tartışıldı, hem de şirketin bu kapama kararının ardındaki nedenin ne olabileceğine dair, şirketin kendi yayınladığı faaliyet raporlarına ve kamuoyuna açık diğer bilgilere dayanan bir araştırma yapıldı.  Her ne kadar, şirket resmi açıklamalarında Avrupa’da 2025 yılı itibariyle 100% elektrikli araçlara geçişin ve Avrupa’daki satışların düşüklüğü nedeniyle kapasite fazlasının bu kararın ardındaki nedenler olduğunu duyursa da, sendikaların araştırması bunların gerçek nedenler olmadığını, asıl nedenin ABD’de uygulanması planlanan yüzde 25’lik gümrük vergisi oranı olduğunu ortaya koyuyor. Swindon ve Çayırova fabrikalarının kapatılması durumunda, Honda’nın 2021 gibi kısa bir zamanda, kapasitesinin limitlerine ulaşacağı, bu nedenle zaten yeni fabrika kurmak zorunda kalınacağı belirtilirken, elektrikli araçlara geçişe dair iddia ettikleri planın da gerçekçi olmadığı, hiçbir rakibinin benzer bir 2025’de yüzde 100’lük elektrikli araçlara geçiş hedefinin olmadığına değinildi.
Ancak Avrupa’daki tüm Honda işçilerinin beraber mücadele etmesi durumunda, Honda fabrikalarında çalışan işçilerin haklarının korunabileceği, bu nedenle önümüzdeki sürece dair bir ortak eylem planının hazırlanması toplantının ana başlıklarından biriydi.

Honda’nın fabrika kapama kararında etkili olabilecek nedenler 3 temel başlıkta özetlenebilir;

1. Avrupa Birliği ve Japonya arasında imzalanan Serbest Ticaret Anlaşması ile artık Japonya’dan, AB’ne gümrüksüz araç ihraç edilebilecek. Avrupa Birliğinde, Honda’dan daha fazla pazar payına sahip olan Mazda, yıllardır sadece Japonya’dan ihraç ederek faaliyetlerini sürdürebiliyor,
2. Trump’ın ithal otomobillere yüzde 25 gümrük vergisi uygulayacağını duyurması bu nedenle, Honda için Avrupa’dan çok daha büyük bir Pazar olan ABD pazarına yatırım yaparak, Honda’nın bu gümrük vergilerinden muafiyet aramayı planlaması. Şu anda ABD’de satılan Civic’lerin sadece yüzde 38’i ABD’de üretiliyor, bu da çok yüksek bir gümrük vergisi ile karşı karşıya kalabileceklerini gösteriyor.
3. Şirketin de çeşitli vesilelerle ileri sürdüğü, elektrikli araçlar ve diğer teknolojik gelişmeler ile değişim ihtiyacı.

Tüm bu nedenlere şirketin kamuoyuna açık olarak yayınladığı veriler ışığında aşağıdaki bölümlerde değinilecek.

1. HONDA’nın Avrupa’daki Pazar Payı:

• Honda’nın Avrupa’daki satışları 2007 ve 2011 arasında yarıya kadar düştü ve Avrupa’da otomobil pazarı kısmen toparlamasına rağmen Honda bu durumdan faydalanamadı.
• Dünya genelinde ise, Avrupa’nın aksine Honda’nın Pazar payı artış gösterdi, 2010 ve 2018 arasında, yüzde 4’den yüzde 5,5’a yükseldi.

• 2007’de Honda Avrupa’da 312 000 adet araç satarken Pazar payı yüzde 1,9 idi, 2018’de ise 136 000 araç satışıyla, Pazar payı yüzde 0,9 oldu. Dolayısıyla Honda’nın Avrupa’daki satış kaybı, genel Pazar küçülmesiyle alakalı değil, genel bir Pazar payı kaybı da söz konusu. Model bazlı bakıldığında ise, 2007’de Civic satışı 120799 iken, 2018’de Civic satışı 43256 adet oldu. Jazz ise 2007 yılında 67 711 adet satılırken, 2018 yılında 37896 adet satıldı.

• Avrupa pazarında Honda’nın payının giderek düşmesinin nedeni, gerekli ticari ve çabayı ve ARGE faaliyetlerini sürdürmemesi.
• CR-V modelinin yerine Avrupa’ya (Çayırova ve Swindon) bir model getirilmemesi dönüm noktası oldu.
• Diğer Asya’lı üreticilerden Hyundai-Kia, Honda’dan farklı bir yol izledi, Avrupa’da üretim yaparak, bir yandan da Avrupa’da agresif bir satış politikası izleyerek satışlarını arttırdı. Hem de Honda’nın satışlarının düştüğü dönemle aynı dönemde arttırdı.

2. Küresel Kapasitesi

- Soldaki diyagram, Honda’nın kendi faaliyet raporundan ve 2022’ye doğru üretim kapasitesi projeksiyonunu gösteriyor.

- 2022 itibariyle, Honda Grubunun 5,3 milyon araçlık üretim kapasitesine ulaşması bekleniyor, aynı zamanda PWC araştırma şirketinin verilerine göre Honda’nın üretim miktarının 5,4 milyon araca ulaşması bekleniyor.  Avrupa’daki fabrikalar kapatıldığı durumda, Honda’nın kapasitesi 5,1 milyon aracın altına düşecektir.

- Bu durum başka bir yerde yeni üretim kapasitesi oluşturması gerekliliğini ortaya koyuyor.

3. Ticaret Savaşları ve Ticaret Anlaşmaları:

• Yeni imzalanan Avrupa Birliği –Japonya ticaret anlaşmasına göre, Japon menşeili araçlara AB’de şu anda uygulanan %10’luk gümrük vergisi, 8 yıl içinde sıfırlanacak. Bu da Japonya’da üretip, Avrupa Birliği içine satış yapmayı çok daha kolay hale getirecek.
• Bu açıdan bakıldığında Mazda’nın çok başarılı olduğu görülebilir. Avrupa bölgesinde hiçbir üretimi olmamasına rağmen sadece Japonya’dan ihraç ederek, Avrupa’da önemli bir Pazar payına sahip.
• AB- Japonya arasındaki, gümrük vergilerinin ortadan kaldırılması, Avrupa’da üretim yapmanın gereksiz olduğu anlamına gelmiyor, Kore-AB Serbest Ticaret Anlaşması, 2014 itibariyle, Güney Kore ile AB arasında tüm Gümrük Vergilerini kaldırmış olmasına rağmen, Hyundai-Kia Avrupa’da üretim yaparak, aynı zamanda bu bölgede satış miktarlarını da arttırdı.
• Buna ek olarak, Trump’ın ABD’ye ithal edilecek araçlara yüzde 25 gümrük vergisi uygulayacağını duyurması, devam eden ABD-Japonya müzakereleri, Honda’nın ABD’ye üretim taşıması için önemli bir neden olabilir.

• ABD’ye yapılan ihracatın boyutu düşünülürse yüzde 25’lik gümrük vergisi Honda için çok önemli bir tehdit.
• 2018’de ABD’de üretilen araçlar Honda’nın ABD’deki satışlarının yüzde 64,6’sını oluşturuyordu.

• Honda’nın 2018’de gelir olarak ABD Pazar payı %6,9, Avrupa % 0,9, Çin %7,4. Honda’nın araç adeti olarak Pazar payı, ABD % 8,7; Çin % 6,4;
• Kuzey Amerika, Honda’nın en büyük pazarı. Ama buna rağmen ABD’de satılan Civic’lerin sadece yüzde 38’i burada üretiliyor. Bu da olası gümrük vergisi uygulaması durumunda önemli bir maddi kayıp demektir.
• ABD’de fazla kapasite miktarı şu anda 50-60 bin civarında. Civic üreten fabrikaların ise 15 000 adet kadarlık bir fazla kapasitesi var. 2017’de yaklaşık 90 000 Civic, ABD’ye ithal edildi. Swindon ve Türkiye’nin kapanması Honda’nın ABD’ye yatırım yapmasını gerektirecektir.

4. Elektrikli Araçlara Geçiş

• Yine Honda’nın kendi faaliyet raporuna göre, 2030 itibariyle tüm araçlarının 2/3’ünün elektrikli araçlar olması öngörülüyor. Faaliyet raporunda Avrupa Bölgesi için ise bu hedef 2025 itibariyle, Avrupa’da satılan tüm araçların 2/3’ünün elektrikli araçlar olması. Bu hedef diğer Avrupa’lı üreticilerin hedeflerinden çok daha ileri.
  
  
• Honda’nın 2025’de Avrupa’da sattığı her 3 araçtan 2’sinin elektrikli olması hedefi gerçekçi değil. Soldaki grafikten de görülebileceği gibi şu anda dizel motorlardaki azalmanın yerini çoğunlukla benzinli motorlar alıyor. Elektrikli ve hibrit araçlar da artıyor ama daha az bir miktarda artıyor.
• IHS araştırma firmasının tahminlerine göre, 2025 itibariyle, sadece her 4 araçtan biri hibrit veya elektrikli olacak.

• Her ne kadar sektör genelinde, bir değişim ihtiyacı olsa da, Honda’nın elektrikli araçlara geçiş söylemi daha çok mazeret gibi görünüyor. Özellikle Avrupa’nın iklim değişikliğine yönelik önlemler konusunda öncü rolü oynadığı düşünülürse, eğer gerçekten elektrikli araçlara yönelik bir dönüşüm ihtiyacından kaynaklanıyor olsaydı, bunun için en uygun yer Avrupa piyasası olurdu ve İngiltere’deki Swindon İngiltere ve Türkiye fabrikalarının dönüşümü daha ucuz olurdu.